Η καθιέρωση ψηφιακής διαδικασίας απονομής της σύνταξης μέσω του πληροφοριακού συστήματος ΑΤΛΑΣ

Από τις 23.7.2020 τέθηκε σε πλήρη ισχύ στη χώρα μας η ψηφιακή απονομή της σύνταξης με πλήρως αυτοματοποιημένη διαδικασία και μάλιστα σε όλα τα στάδιά της, ήτοι τόσο σε αυτό της αίτησης όσο και σε αυτά της έκδοσης και της κοινοποίησης της απόφασης. Η εν λόγω μεταρρύθμιση αποτελεί υλοποίηση της από το 1983 πολιτικής δέσμευσης του Υπουργείου εργασίας για συντόμευση της διαδικασίας απονομής της σύνταξης, και μάλιστα για ολοκλήρωσή της σε χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο των 2 μηνών.

Νομοθετικό πλαίσιο. Το νομοθετικό πλαίσιο της ψηφιακής διαδικασίας απονομής της σύνταξης διαγράφεται από το Β΄ κεφάλαιο του Ν. 4670/2020 με τίτλο «ψηφιακή διαδικασία απονομής σύνταξης» που περιλαμβάνει τα άρθρα 16, 17 και 18, από την υπ’αριθμ. 16394/Δ1.5642 απόφαση του Υπουργού εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων της 4ης.5.2020 (ΦΕΚ Β΄ 1691) που εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 17 παρ. 11 του προαναφερθέντος Νόμου και από την υπ’αριθμ. 29/29-6-2020 εγκύκλιο του e-EΦΚΑ με θέμα «ψηφιακή διαδικασία απονομής συντάξεων του e-ΕΦΚΑ. Υποβολή συνταξιοδότησης, έκδοση και κοινοποίηση αποφάσεων».

Πιλοτική και πλήρης παραγωγική λειτουργία της ηλεκτρονικής υπηρεσίας και έλεγχος των αποφάσεων. Σημειώνεται ότι η ηλεκτρονική υπηρεσία ψηφιακής απονομής της σύνταξης ΑΤΛΑΣ θα λειτουργήσει πιλοτικά για τρεις μήνες από τη δημοσίευση της προαναφερθείσας Υπουργικής Απόφασης (ΥΑ), ήτοι μέχρι τις 3.8.2020. Κατά τη διάρκεια της πιλοτικής αυτής λειτουργίας, θα πραγματοποιείται έλεγχος της ορθότητας του συνόλου των αποφάσεων που εκδίδονται. Αντιθέτως, από την έναρξη της πλήρους παραγωγικής λειτουργίας της υπηρεσίας ΑΤΛΑΣ προβλέπεται η διενέργεια απολογιστικού δειγματοληπτικού ελέγχου σε ποσοστό 10% των αποφάσεων.

Το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της ψηφιακής απονομής της σύνταξης. Για την ολοκλήρωση της ψηφιακής απονομής της σύνταξης τέθηκε χρονοδιάγραμμα ως εξής : α) από τις 23.7.2020 θα εκδίδονται με την ανωτέρω διαδικασία οι συντάξεις γήρατος του πρώην ΟΓΑ και αυτές των αιτούντων μεταβίβασης λόγω θανάτου∙ β) μέσα στο 2020 θα εφαρμοστεί το σύστημα και στις συντάξεις αναπηρίας∙  γ) τέλος, εντός του 2021 θα ψηφιοποιηθεί η σχετική διαδικασία και για τις υπόλοιπες κατηγορίες συντάξεων λόγω γήρατος.

Πρόβλεψη για εκκρεμείς αιτήσεις. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι στην υπ’αριθμ. 16394/Δ1.5642 ΥΑ υπάρχει πρόβλεψη για την ένταξη στην ψηφιακή διαδικασία απονομής των εκκρεμών αιτήσεων απονομής ή μεταβίβασης σύνταξης που έχουν υποβληθεί από την 1η.1.2017 μέχρι την έναρξη της λειτουργίας της ηλεκτρονικής υπηρεσίας «ΑΤΛΑΣ». Οι αιτήσεις αυτές δύνανται να εντάσσονται στην ψηφιακή διαδικασία όσον αφορά την έκδοση και την κοινοποίηση των αποφάσεων, κατόπιν πρόσκλησης των δικαιούχων και υποβολής νέας αίτησης, στην οποία θα καταχωρείται και η ημερομηνία της αρχικής προς το σκοπό του υπολογισμού των οφειλόμενων αναδρομικών.

Η διαδικασία ψηφιακής απονομής της σύνταξης ανά στάδιο. Η διαδικασία ψηφιακής απονομής της σύνταξης περιλαμβάνει ως επιμέρους στάδια την είσοδο στην ηλεκτρονική υπηρεσία, την υποβολή της αίτησης, την επεξεργασίας της, την έκδοση απόφασης και την κοινοποίησή της στον αιτούντα.

1. Είσοδος στην υπηρεσία. Οι αιτήσεις για απονομή σύνταξης λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου υποβάλλονται υποχρεωτικά με ηλεκτρονικό τρόπο στην πλατφόρμα ψηφιακής απονομής σύνταξης «ΑΤΛΑΣ» μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr). Η είσοδος στην ηλεκτρονική υπηρεσία γίνεται μετά από αυθεντικοποίηση του δικαιούχου για την οποία απαιτούνται οι κωδικοί του taxisnet και η καταχώρηση του ΑΜΚΑ και της διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του. Κατ’ εξαίρεση, ο αιτών τη μεταβίβαση σύνταξης λόγω θανάτου αλλοδαπού συνταξιούχου χωρίς οικογενειακή μερίδα στην Ελλάδα διαθέτει τη δυνατότητα κατάθεσης έντυπης αίτησης.
2. Υποβολή αίτησης. Οι δικαιούχοι συμπληρώνουν και υποβάλλουν μία ξεχωριστή αίτηση για κάθε αιτούμενη παροχή. Τα απαραίτητα δικαιολογητικά δεν προσκομίζονται από τους αιτούντες αλλά λαμβάνονται μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης, με εξαίρεση τις περιπτώσεις υποβολής αίτησης συνταξιοδότησης από δικαστικό συμπαραστάτη ασφαλισμένου ή αδυναμίας αυτεπάγγελτης άντλησης του συνόλου των δικαιολογητικών από την αρμόδια περιφερειακή υπηρεσία του e-ΕΦΚΑ. Η ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του Ν. 1599/1986.
3. Επεξεργασία δεδομένων από τον e-ΕΦΚΑ. Η απόφανση επί της αίτησης προϋποθέτει την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, υποκείμενο των οποίων είναι ο αιτών αλλά και άμεσα συγγενικά του πρόσωπα (όπως γονείς, σύζυγος και τέκνα) στις περιπτώσεις που η απονομή της αιτούμενης συνταξιοδοτικής παροχής συνδέεται με τα πρόσωπα αυτά. Γι’ αυτό, πριν την υποβολή της αίτησης, είναι αναγκαία η συγκατάθεση του αιτούντος στην επεξεργασία και χρήση από τον e-ΕΦΚΑ των προσωπικού χαρακτήρα δεδομένων του, βάσει του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και του Ν. 4624/2019.
4. Έκδοση απόφασης. Η έκδοση των αποφάσεων επί των αιτημάτων συνταξιοδότησης γίνεται επίσης αυτόματα μέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας ΑΤΛΑΣ και βασίζεται στα διαθέσιμα ψηφιακά δεδομένα πληρωμών συντάξεων και χρόνου ασφάλισης του πληροφοριακού συστήματος ΑΤΛΑΣ. Η σχετική ΥΑ καθορίζει, εκτός των άλλων, τη νομική φύση των αποφάσεων που εκδίδονται από την ηλεκτρονική υπηρεσία ως δημοσίων εγγράφων – στις οποίες έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των άρθρων 6 και 16-19 του ΚΔΔιαδ –, τον τύπο τους, τα στοιχεία των αποφάσεων απονομής σύνταξης και αυτά των απορριπτικών αποφάσεων.
5. Κοινοποίηση απόφασης. Η απόφαση του Φορέα κοινοποιείται στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που έχει υποδείξει ο αιτών στην ηλεκτρονική του αίτηση και αναρτάται και στον ατομικό λογαριασμό του ασφαλισμένου στον διαδικτυακό τόπο του e-ΕΦΚΑ. Κατά πλάσμα δικαίου, η απόφαση αυτή «θεωρείται ότι κοινοποιήθηκε μετά την παρέλευση δέκα (10) εργασίμων ημερών από τη γνωστοποίησή της με ηλεκτρονικό τρόπο». Αυτό έχει σημασία για την έναρξη της προθεσμίας άσκησης του ενδίκου βοηθήματος της προσφυγής κατά της κοινοποιηθείσας απόφασης.

Αλλαγές που φιλοδοξούν να θεραπεύσουν χρόνιες παθογένειες του συστήματος απονομής της σύνταξης. Είναι εναργές ότι η καθιέρωση αυτή της ψηφιακής απονομής της σύνταξης επιφέρει την αυτοματοποίηση της διαδικασίας σε όλα τα στάδια, αλλάζει άρδην τον τρόπο διασύνδεσης των υπηρεσιών μεταξύ τους καθώς και του πολίτη με τις υπηρεσίες και επιτρέπει αφενός τη μη προσκόμιση δικαιολογητικών από τους αιτούντες, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, και αφετέρου τη χρονική ταύτιση των σταδίων έκδοσης και κοινοποίησης της απόφασης. Η έκδοση της απόφασης συνταξιοδότησης, που μέχρι πρότινος απαιτούσε την παρέλευση 1,5 και πλέον χρόνου από την κατάθεση της αίτησης, θα πραγματοποιείται πλέον σε λίγη ώρα και θα κοινοποιείται άμεσα στον αιτούντα. Επίσης, δεδομένου ότι τα δικαιολογητικά θα αντλούνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες που θα έχουν διασύνδεση μεταξύ τους, εξαλείφεται η γραφειοκρατία και διασφαλίζεται η διαφάνεια της διαδικασίας, στο βαθμό που αποσοβείται τυχόν αλλοίωση πιστοποιητικών χάρη στην ηλεκτρονική τους αναζήτηση. Ως εκ τούτου, καθίσταται εφικτή για πρώτη φορά η εξάλειψη χρόνιων παθογενειών του συστήματος, όπως η ανάγκη επιτόπιας προσέλευσης των πολιτών στους αρμόδιους φορείς, οι μεγάλες αναμονές, οι εκκρεμείς συντάξεις και η εμφιλοχώρηση λαθών.

Εκκρεμότητες και δυσκολίες κατά τη μετάβαση στο νέο σύστημα ψηφιακής απονομής της σύνταξης. Το νέο αυτό σύστημα ψηφιακής απονομής της σύνταξης μένει να δοκιμαστεί αρχικά κατά την πιλοτική λειτουργία του, προτού συντελεστεί η μετάβαση στην πλήρη παραγωγική λειτουργία του. Ο πλήρης έλεγχος της ορθότητας του συνόλου των εκδιδόμενων αποφάσεων σε αυτό το πρώτο στάδιο θα αναδείξει τυχόν ατέλειες του συστήματος, ιδίως ως προς την ικανότητα άντλησης των αναγκαίων δικαιολογητικών και διασύνδεσης των διαφόρων εμπλεκόμενων στη διαδικασία υπηρεσιών, και ενδεχομένως την ανάγκη πρόβλεψης περαιτέρω τεχνικών λεπτομερειών. Δείκτης της ομαλής μετάβασης στο νέο σύστημα θα είναι και η ικανότητα μεταφοράς και διαχείρισης του πλήθους των ήδη εκκρεμών αιτήσεων που έχουν υποβληθεί με βάση το παλαιό σύστημα. Τέλος, η επιτυχία του νέου συστήματος θα εξαρτηθεί τόσο από τη σχετική επιμόρφωση των αρμόδιων για τη λειτουργία του υπαλλήλων του e-EΦΚΑ, όσο και από την κρατική συνδρομή των δικαιούχων συνταξιοδοτικών παροχών – που συχνά δεν έχουν ιδιαίτερη εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες – στην υποβολή της αίτησής τους μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας ΑΤΛΑΣ.

Συντάκτης,

Ρουμπίνη Μιχαλούδη

Για περισσότερες πληροφορίες επί ζητημάτων σχετικών με ασφαλιστικά ζητήματα επικοινωνήστε:

E: kkremalis@kremalis.gr
T: 210-6431387