Απασχόληση συνταξιούχων εταίρων και διαχειριστών ΕΠΕ

Α. Υποχρεωτική υπαγωγή στην ασφάλιση των εταίρων ΕΠΕ

Τα μέλη/εταίροι ομόρρυθμων/ετερόρρυθμων εταιρειών καθώς και ΕΠΕ, εφόσον ο σκοπός των εταιρειών αυτών συνιστά δραστηριότητα επαγγελματική, βιοτεχνική ή εμπορική υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση σύμφωνα με τις διατάξεις του πρώην Ο.Α.Ε.Ε. (άρθρο 1 του Π.Δ. 258/2005) και νυν e-ΕΦΚΑ.

Τα μέλη/εταίροι των ως άνω εταιρειών (Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε) που ασκούν παράλληλα και καθήκοντα διαχείρισης στην εταιρεία έναντι αμοιβής, για την άσκηση των καθηκόντων διαχείρισης υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση σύμφωνα με τις διατάξεις του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (άρθρο 1 παρ. 3 του Ν. 1759/88) και νυν e-ΕΦΚΑ.

Β. Εισφορές εταίρων και διαχειριστών βάσει της εγκυκλίου 21/2019 του ΕΦΚΑ

Τα μέλη/εταίροι των ομόρρυθμων/ετερόρρυθμων εταιρειών και των εταιρειών περιορισμένης ευθύνης καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές σύμφωνα με το άρθρο 39 του Ν. 4387/2016, όπως ισχύει.

Στην περίπτωση που τα μέλη/εταίροι ασκούν και καθήκοντα διαχείρισης στην εταιρεία, χωρίς αμοιβή, καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές σύμφωνα με το άρθρο 39 του Ν. 4387/2016 περί εισφορών αυτοτελώς απασχολουμένων και ελευθέρων επαγγελματιών, όπως ισχύει, ήτοι όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 35 του Ν. 4670/2020.

Γ. Απασχόληση συνταξιούχων εν γένει

Σύμφωνα με το άρθρο 27 Ν. 4670/2020 που αντικατέστησε το άρθρο 20 του Ν. 4387/2016, στους εξ ιδίου δικαιώματος συνταξιούχους του e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι έχουν ήδη αναλάβει ή αναλαμβάνουν από της δημοσιεύσεως του νόμου εργασία ή αποκτούν ιδιότητα ή δραστηριότητα υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ, οι ακαθάριστες συντάξεις κύριες και επικουρικές καταβάλλονται μειωμένες κατά ποσοστό 30% για όσο χρονικό διάστημα απασχολούνται ή διατηρούν την ιδιότητα ή τη δραστηριότητα. (…)

Για το χρονικό διάστημα απασχόλησης συνταξιούχου καταβάλλονται για τον μισθωτό συνταξιούχο και τον αυτοτελώς απασχολούμενο ή ελεύθερο επαγγελματία ή υπαγόμενο στη ασφάλιση του ΟΓΑ, με την επιφύλαξη της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 4 οι προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές των άρθρων 38 ή 39 ή 40 αντιστοίχως. (…)[1]

Ο συνταξιούχος που αναλαμβάνει μισθωτή εργασία ή αυταπασχολείται δύναται να αξιοποιήσει τον χρόνο της ασφάλισής του. Για το χρονικό διάστημα της απασχόλησης του συνταξιούχου δύναται κατόπιν αιτήσεώς του να χορηγείται για την κύρια σύνταξη ποσό, που προκύπτει με βάση τα ποσοστά αναπλήρωσης και τις συντάξιμες αποδοχές των άρθρων 8 και 28 και μόνο για το χρονικό διάστημα της απασχόλησης ως συνταξιούχου. Για την επικουρική σύνταξη χορηγείται ποσό που προκύπτει με βάση τον υπολογισμό της επικουρικής σύνταξης και μόνο για το χρονικό διάστημα της απασχόλησης μετά τη συνταξιοδότηση, σύμφωνα με το άρθρο 96. (…)

Πριν αναλάβουν εργασία ή αυτοαπασχοληθούν οι συνταξιούχοι που υπάγονται στην ως άνω ρύθμιση υποχρεούνται να το δηλώσουν στον e-ΕΦΚΑ. Παράλειψη της δήλωσης συνεπάγεται καταλογισμό σε βάρος του συνταξιούχου ποσού ίσου με το ύψος δώδεκα (12) μηνιαίων συντάξεων.

Το ποσό της οφειλής δύναται να αποπληρωθεί με παρακράτηση έως του ποσού του ενός τετάρτου από την κύρια σύνταξη και για την επικουρική σύμφωνα με το άρθρο 46 του παρόντος νόμου. Άλλως εισπράττεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ) (ΝΔ 356/1974 Α΄ 90). (…)».

Δ. Δυνατότητα λήψης σύνταξης γήρατος από εταίρους και διαχειριστές ΕΠΕ με διατήρηση της εταιρικής ιδιότητας χωρίς αποδοχές

Επί απασχόλησης συνταξιούχων έχουν εν γένει εφαρμογή οι προπαρατεθείσες διατάξεις του άρθρου 20 του Ν. 4387/2016, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 27 του Ν. 4670/2020. Με βάση τα ανωτέρω, για τους παράλληλα απασχολούμενους συνταξιούχους ισχύουν τα κατωτέρω:

Οι ακαθάριστες συντάξεις τους, κύριες και επικουρικές, θα καταβάλλονται μειωμένες κατά ποσοστό 30% για όσο χρονικό διάστημα απασχολούνται ή διατηρούν την ιδιότητα ή τη δραστηριότητα υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ, εκτός εάν συντρέχει στο πρόσωπό τους κάποια από τις προβλεπόμενες από το Νόμο εξαιρέσεις της παρ. 4 του άρθρου 20 του Ν. 4387/2020, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 27 του Ν. 4670/2020, που θα απέκλειε τη μείωση της σύνταξής τους, ήτοι μία εκ των ιδιοτήτων που αναφέρονται στην υποσημείωση 1.
Για το χρονικό διάστημα απασχόλησής τους ως συνταξιούχων θα πρέπει να καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές (παρ. 3,α). Βάσει της εγκυκλίου 21/2019, ως μέλη/εταίροι που ασκούν και καθήκοντα διαχείρισης στην εταιρεία, χωρίς αμοιβή, θα καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές σύμφωνα με το άρθρο 39 του Ν. 4387/2016 περί εισφορών αυτοτελώς απασχολουμένων και ελευθέρων επαγγελματιών, όπως ισχύει, ήτοι όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 35 του Ν. 4670/2020. Ο σχετικός χρόνος ασφάλισης είναι αξιοποιήσιμος συνταξιοδοτικά σύμφωνα με την παρ. 5 του τροποποιηθέντος άρθρου 20 του Ν. 4387/2016.
Θα πρέπει να δηλώσουν (επί ποινή κυρώσεων) τη διατήρηση της ιδιότητός τους ως απασχολούμενων συνταξιούχων και ειδικότερα ως εταίρων και διαχειριστών, κατά την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης στον e-ΕΦΚΑ και στο ΕΤΕΑΕΠ, όπως συνάγεται από την παρ. 7 του τροποποιηθέντος άρθρου 20 του Ν. 4387/2016.

Ωστόσο, ειδικά οι περιπτώσεις συνταξιούχων που παραιτούνται των αποδοχών τους, ή εκείνων που λαμβάνουν αμοιβές που δεν υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές, εξαιρούνται της εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 27 Ν. 4670/2020.

Ειδικότερα, βάσει της με άρ. Φ.80000/οικ.14032/571/03-04-2020 εγκυκλίου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων «οι συνταξιούχοι που αναλαμβάνουν εργασία ή δραστηριότητα για την οποία είτε λαμβάνουν αμοιβές (π.χ. έξοδα κίνησης) που δεν υπόκεινται βάσει νόμου σε ασφαλιστικές εισφορές κλάδου κύριας σύνταξης ή λαμβάνουν αποδοχές για τις οποίες από την ισχύουσα νομοθεσία υφίσταται δυνατότητα παραίτησης και παραιτούνται του δικαιώματος είσπραξής τους, δεν εμπίπτουν στις ρυθμίσεις του άρθρου 27 του Ν. 4670/2020 περί αναστολής ή περικοπής της σύνταξής τους, κύριας και επικουρικής».

Ε. Συμπέρασμα

Η μείωση της σύνταξης των απασχολούμενων συνταξιούχων συναρτάται από την ανάληψη εργασίας ή ιδιότητας ή δραστηριότητας υποχρεωτικώς υπακτέας στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ.

Σε περίπτωση παραίτησης του δικαιώματος είσπραξης αποδοχών κλπ (χωρίς επί του παρόντος να εξειδικεύονται επαρκώς οι αποδοχές για τις οποίες υφίσταται δυνατότητα παραίτησης, ώστε να αποφευχθεί η περικοπή του 30%), θα πρέπει με βάση την ερμηνεία της ως άνω εγκυκλίου που χρήζει περαιτέρω διερεύνησης να θεωρηθεί ότι οι εταίροι και οι διαχειριστές ΕΠΕ δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 27 του Ν. 4670/2020 περί αναστολής ή περικοπής της σύνταξής τους, κύριας και επικουρικής. Συνεπώς σύμφωνα με την ανωτέρω ερμηνεία, στην περίπτωση της παραίτησης από πάσης φύσεως αποδοχές θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι επί συνταξιοδότησής τους με παράλληλη διατήρηση της ιδιότητάς τους ως εταίρων-διαχειριστών, δεν επέρχεται μείωση στη καταβαλλόμενη σύνταξη γήρατος. Σημειώνεται σε κάθε περίπτωση ότι οι ως άνω εταίροι-διαχειριστές δεν απαλλάσσονται από την καταβολή εισφορών κατ’ άρθρο 27 παρ. 3α του Ν. 4670/2020[2].

———————-

[1] Η ως άνω διάταξη θέτει περιορισμούς αναφορικά με τη μείωση της σύνταξης για του κάτωθι περιπτώσεις: α. Συνταξιούχοι του ΟΓΑ εφόσον ασκούν απασχόληση υπακτέα στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ. β. Ψυχικά ασθενείς του άρθρου 23 του ν. 4488/2017 (Α΄ 176). γ. Συνταξιούχοι με βάση τον ν. 612/1977 (Α΄ 164) και τις διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτόν. δ. Συνταξιούχοι του τετάρτου εδαφίου της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 1 των άρθρων 1 και 26 του π.δ. 169/2007 (Α΄ 210). ε. Όσοι λαμβάνουν το εξωιδρυματικό επίδομα ή το αντίστοιχο επίδομα του άρθρου 54 του π.δ. 169/2007 (Α΄ 210). στ. Πολύτεκνοι, των οποίων το ένα τουλάχιστον των τέκνων είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του εικοστού τετάρτου έτους της ηλικίας του ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία. ζ. Πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 4 του ν. 4387/2016. η. Συνταξιούχοι άλλων φορέων και του Δημοσίου, εφόσον το ετήσιο εισόδημά τους από απασχόληση στον αγροτικό τομέα ως αγροτών, μελισσοκόμων, κτηνοτρόφων, πτηνοτρόφων και αλιέων δεν υπερβαίνει το ποσό των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ.

[2] Οι ασφαλιστικές εισφορές των εταιρών ΕΠΕ υπολογίζονται επί των κερδών που έλαβαν το προηγούμενο φορολογικό έτος.